Itsas ondarea Gipuzkoan
Euskaldunek itsas historian zehar bete duten eginkizuna ez da oraindik gizartean oso ezaguna, ezta maila teknologikoan egin dituzten ekarpenak ere. Alabaina, maila honetan gure itsas kulturarekin lotutako eragileak egiten ari diren aurrerapentxoek itxaropenez beteriko etorkizuna ari zaizkigu zabaltzen. Itsasoa izan da euskaldunok izan dugun herrialderik handiena, eta munduan zehar zabaltzea eta a b e - rastasuna lortzea ahalbidetu digu. Horixe izan da gu geu garen bezala agertzen bete-betean asmatu dugun eremua, eta bertan aurkitu ditugu, gainera, kasuan-kasuan behar izan ditugun irtenbideak. Oroimen kolektibo hori berreskuratuz gero, ulertuko dugu ez dela kasualitatea inoiz egindako nabigaziorik harrigarrienaren protagonista euskal marinel bat izana.
Albaola elkartearen helburua itsas kultura zabaltzea
eta garatzea da, eta horretarako lanean ari da historian
zehar izandako euskal ontzi tipologiak berreskuratzen
eta izan zuten bilakaera aztertzen. Ontziak eraikitzeaz
gain, arkeonabigazio proiektuak garatzen
ditu, euskaldunon antzinako nabigazio
teknikak berreskuratzearren. Itsas
kulturen arteko topaketetan ere parte
hartzen du, gure itsas nortasunaren
berri emateko, eta helburu berarekin ekitaldiak
eta erakusketak ere antolatzen ditu. © José Lopez
Pasaiako
Ontzi Tradizionalen
Erai-kuntza eta Ikerkuntzako Ontziola
Zen-troak bizirik eusten dio arotz ontzigilearen
lanbideari. Dokumentazio
prozesu arduratsu baten ostean, hainbat
ga-raitako euskal ontzi tradizionalen
ko-pia zehatzak eraikitzen ditu, betiere
ira-ganean erabilitako teknikak baliatuta.
Eta jarduera hauek ikuslea gogoan
egiten dira. © José Lopez
Donostiako Aquarium-ek instalazio
bikainak ditu. Bertan ikus ditzakegu
Euskal Herriko itsas merkataritzarekin
eta arrantza tradizionalarekin lotutako
kontu asko, eta dituen akuarioetan
zeharreko ibilbideak, bide batez,
urpeko munduaren ikuspegi harrigarria
eskaintzen dio bisitariari. Baina,
honetaz guztiaz gain, ontzi eredu eta
arrantzako diorama bilduma bikaina
dauka, ontzi arkitekturako planoez eta
zenbait argitalpenez osatutako dokumentazio
funts interesgarri batekin
batera. © José Lopez
Mater atunketaria, Pasaian. Itsas Gela elkarteak kudeatzen duelarik,
Bizkaiko Golkoko atunketari tradizional hau ur gaineko ikasgela
bat da gaur egun, eta hainbat bisita eta lantegi didaktiko egiten dituzte
bertan, itsas ekosistema erakustearren. Gainera, bisitariek gure
kulturako alderdi garrantzitsu bat aurkitu edota horri buruz duten
jakinduria zabalagotu egin dezakete bertan. © José Lopez
Gipuzkoako Ozeanografia Elkartearen
Ontzi Modelismo Taldeak
urte asko eta asko daramatza
gu-re itsas kulturako ontzirik
adierazgarrienen oso kalitate
handiko maketak egiten.
Argazkian,
Jesus Mari
Perona bere
modeloetako
baten azken
xehetasunak
lantzen.
Untzi Museoak, Donostiako
Kontsulatuaren dorretxean, portuan
bertan, oso jarduera garrantzitsuak
garatzen ditu euskal itsas
kulturaren eremuan. Ondarearen
ikuspegitik interesgarriak diren
elementuak berreskuratzen ditu
-ontziak barne-, hezkuntzarekin
lotutako jar-duerak garatzen, eta
oso maila han-diko erakusketa
monografikoak an-tolatzen, eta
hauei guztiei gehi-tuz gero egiten
dituen argitalpen monografiko
ugariak, Bizkaiko Gol-koko erreferentziazko
zentro bat ikusten
dugu, euskal kostaldeko itsas
ondarearen kontserbazio, ikerkuntza eta zabalkundera begira. © José Lopez
Urpeko ikerkuntzarako INSUB zentroak dagoeneko 30
urte baino gehiago daramatza bere jarduerak garatzen. Euskal
kostaldean burutzen ditu nagusiki bere ikerkuntza programak,
eta antzeko erakundeekiko elkarlanean ari da beste herrialde
batzuetako arkeologi proiektuetan, hala nola Frantzia, Santo
Do-mingo, Bermuda, Kanada eta Libanon, besteak beste. Irudian
Manu Izagirre, XVI. mendeko Orioko ontzi-hondarren arkeologi
indusketan. © José Lopez
Untzi Museoaren funts
editorialeko liburu batzuk.
Parks Canada-Parcs
Canada-ren urpeko arkeologia
taldea San Juan euskal
baleontziaren indusketa
lanetan. San Juan
ontzia, 1565ean Labradorreko
Red Bayn hondoratua,
UNESCOren Urpeko
Arkeologia Atalaren logotipoa
izatera igaro da.
Arkeolan-ek funtsezko eginkizuna betetzen du euskal itsas ondarearen
ikerkuntza eta zabalkundean. Irungo erromatar portuan egindako arkeologi indusketak
lehen mailako ekarpena izan dira Antzinako itsas mundua ezagutzeko,
Atlantikoa-ren eremuan batez ere. Arkeolan-ek, ostean, laguntza teknikoa ematen
die erakundeei, ikerlariak prestatzen ditu, eta itsas arkeologi ondareari buruzko
kultur jardueren antolaketan laguntzen du, biltzarretan eta informazio ziklo
espezializatuetan parte hartzeaz gain, inolaz ere. Irungo Oiassoko erromatar portuko
indusketa. © José Lopez
