Batela geratzen den azkena
Batela izan da euskal kostaldeko arrantza-ontzietan
txikiena. Hiru edo lau tosta ditu, eta eginkizun pila
baterako erabili izan da.
Arrantzalearen ontzi partikularra zen,
arrazoia zena zela txalupak itsasora irteten
ez zirenean portu inguruan lanean
segitzeko aukera ematen ziona.
Masta bakarra zeukan eskuarki; alabaina,
kasuren batean txalupa handiagoen
biko masteria imitatu izan
du. XX. mendearen lehen zatian aisialdiko
ontzi gisa hasi ziren erabiltzen,
kostaldeko herri turistikoetan.
Mendearen erdialdean behin
betiko baztertu zen belaren erabilera,
eta arraunez propultsatua izateko
forma egokiagoak hartzen
hasi zen.
Azken urteotan, aldiz, Donostiako
badian ontzi honekiko interes
gero eta handiagoa ikus
daiteke. Horri esker, oraindik
ba-diren batel tradizionaletako
batzuetan bela bera ere
berreskuratu egin da.
Batela berga
hereneko oihalaz. © José Lopez
Eraikitze fasean den XIX. mendeko batel baten kopia, Pasaiako Ontzi Tradizionalen
Eraikuntza eta Ikerkuntzako Ontziola Zentroan. Ontzi hau euskal ontzi tipologiak
berreskuratzeko programa baten barnean ari dira eraikitzen. © José Lopez
Mutiozabal bildumak
batel plano batzuk
ditu, XVIII. mendearen
amaieratik XX. mendearen
hasiera artekoak. Horri esker,
gaur
egun badugu ontzi haien ezaugarrien eta
epe horretan zehar izan zuten bilakaeraren
berri. © José Lopez
Gozategitarren
lantegia, Orion. Jose
Manuel oholak galdarako
lurrunetan berotzen, arotz
ontzigileek eraikitako azken batelerako.
Gipuzkoako Foru Aldundiaren
Untzi Museorako egin zuten, Orioko ontzi zahar
baten txantiloietatik
abiatuta. © José Lopez
Itsas
identitatearekikohalako
sentikortasun bat baduten pertsonei esker, zurezko hainbat batel tradizional
gorde izan da. Gaur egun, ontzi hauek kirol arrantzarako eta itsas inguruko
laketerako erabiltzen dira. © José Lopez
Ontzi txiki honek
eragindako interesa Euskal
Herritik haratago iristen da;
Défi du Traict elkarte
bretoiak, 2008an,
XIX. mendeko euskal
batel baten lehen kopia
eraiki zuen, eta Pasaia
izena jarri zioten.
© José Lopez
Batela zen estuarioak
zeharkatzeko erabiltzen
zuten ontzia. Victor Hugok,
Pasaiatik igaro zenean, ospetsu
egin zuen herri honetan
bakar-bakarrik emakumeen
eginkizuna den lanbide
hau; Pasaiako portua garai
horretan itsasoz haraindiko
merkataritzan murgilduta
egonik, gizonezko
gehienak ontzietan ari
ziren. © José Lopez
