Estropadetako trainerua
Euskal arrantzaleak kirol bihurtu zuen bere lana.
Horrela, duela hainbat mende hasita, tripulazioak
elkarren kontrako lehian aritu dira, arraunen
indarrez. Baporeak arrantzan erabiltzen zen traineruari
lekua kendu zionean, honek estropadetarako
segituko zuen. Hasiera batean lehiako
trainerua arrantzakoaren berdina zen, baina
berehala hasiko zen aldatzen, arrantzaren betekizunetatik
eta bela bidezko propultsiotik
libre geratu zenean. Gaur arte mantenduko
ditu bere ohiko profila eta 12 metroko luzera;
ebakidura, baina muturreraino estilizatuko
da egonkortasunaren mugaraino helduta,
zingoari eutsi arren, eta hasierakoak
zuen 800 kg inguruko pisutik erregelamenduak
gaur egun ezartzen duen 200
kg-ra igaroko da. 90eko urteetako hamarkadatik
aurrera, zurezko eraikuntza
tradizionalaren ordez
karbono-zuntza erabiliko da.
Bixente Elizondo, Ortzaikako bere lantegian, trainerilla
bat egiten. Estropadetarako traineruak zurez egin
zituzten laurogeita hamarreko lehen urteak arte. Emaitza
bikainak eskaini arren, epe erabilgarria hiru bat urtekoa
zen goi mailako lehiaketetan, erregelamenduak ezarritako
gehiegizko arintasunagatik, ezen gutxieneko
pisua berrehun kilokoa izaki, tripulazioaren
beraren pisuaren bosten
bat besterik ez da
hori. © José Lopez
Arrantzako
trainerua, bere
zuaker-egituraren
zati bat agerian duena. © José Lopez
Elantxobeko trainerua.
Euskal estropadak oso
exijentzia maila handiko
kirola dira. Traineruak oso
ontzi sofistikatuak dira, eta
tripulazioek prestakuntza
bikaina dute. Itsas zabaleko
estropada-eremuak hiru itsas
milia hartzen ditu; distantzia
hau egiteko traineruek
hogei minutu eskas
behar dituzte,
bederatzi korapilo
inguruko lastertasunari
eusten diote batez beste,
eta irteerako txanpan
hamabi korapilokora
heltzen dira. © José Lopez
Zurezko traineruen ordez
karbono-zuntzezkoak erabiltzen
hasi ziren. Karbonozuntzezko
traineruek
zurezkoen gainean duten
abantaila ez da materialak eman
dezakeen arintasun handiagoa, baizik
eta egitura zurezkoena baino
zurrunagoa izatea, eta
horrenbestez epe erabilgarria
ere nabarmen luzeagoa. © José Lopez
Zuntzezko
traineru baten branka.
Pasaiako Sanpedrotarra. © José Lopez
Manuel Losadaren olio-pintura,
Gernikako itsasadarreko estuarioan traineru
estropada bat irudikatzen duena; honetako
protagonistak arrantzako traineruak dira,
tripulazioko kide guztiak arrantzaleak ziren garaikoak.
© argazkia: Bilboko Arte Ederren Museoa.
Clemente
Goldarazenaren
1935eko traineru
baten forma-planoa. © José Lopez
Estropadako traineruaren diseinuaren bilakaera
ebakiduraren, edo zuakerren, forman bildu da nagusiki.
XIX. mendeko arrantzarako traineruaren eta egungo
estropa- dako traineruaren formen
arteko kontraste handia
ikus dezakegu. © José Lopez
Karbono-zuntzezko trainerua, Orioko Amilibia ontziolak eraikia.
Karbono-zuntzezko traineru berriek estropada-eremuan lortzen zituzten
emaitza onak ikusita, berehala nagusitu ziren. Eta Amilibiak eraikitakoek
ez zuten denbora askorik behar izan bes-teen
gainetik nabarmentzeko; izan ere, ho-nek gainaldea
forma betez hornitu zuen, nolabait
lehengo arrantza-ontzien antzera.
Ostean, traineru modernoen
iraunkortasuna eta
eraikuntzan era- bilitako
moldea aldatzeko ezintasuna
brida izan dira
zurezkoetan ikusten zen diseinu-
bilakaerara begira. © José Lopez
