Suzko armak arian-arian hedatu zirelarik, XIV. eta XV. mendeetan zehar Erdi Aroko gotorlekuek eraginkortasuna galdu zuten neurri handi batean. Artilleria agertzean, inguruak gotortzeko arteak irtenbideren bat bilatu behar zuen, eta topatu zuen lehena murruen lodiera handiagotzea izan zen. Erdi Aroko gotorlekuaren eta gotorleku modernoaren arteko trantsizio garai honetakoak (XVI. mendekoak alegia) ditugu (edo genituen) Gipuzkoan hainbat ale, elkarren oso ezaugarri desberdinekoak inondik ere, hala nola Irungo Gazteluzar, Pasaiako Santa Isabel eta Dorrea, Hondarribian Karlos V.aren gaztelua eta San Telmo izenekoa, eta Donostiako Urgulleko gaztelua.