Leku horietan egiten ziren era berean notario aurreko lege ekitaldiak eta jardunbideak. Erabilera horren adibiderik garbiena da obra edo eraikuntza bat enkantera ateratzen zenean. Hala, parte har zezaketen arkitektoei edo espezialitate ezberdinetako maisuei dei egiteko, pregoia edo bandoa jotzen zuten inguruko hainbat herritan, hala nahi zutenak enkantean parte hartzera joan zitezen -jarritako egunean eta orduan- elizara, hau da, egin beharreko lana eskaintzen zuen herriko parroki elizara. Notario aurreko agirietan maiz agertzen da, eta herri guztietan, gainera, iragarkiak, aldarriak eta deiak egiteko ohitura hori. Almonedak edo jendaurreko enkanteak lau egun jarraian egin ohi ziren. Leku haiek ohiko topaleku izan ziren, eta hara deitzen zitzaien arkitektoei beren eskaintzak egin zitzaten, "kandela" izeneko erritualari jarraituz egin ere: kandela mutur bat pizten zuten eskaintzak egiten hasteko, eta kandela erretzen zen bitartean, gizonek beren lanei prezioa jartzen zieten, eskaintzak behetik joz eta baldintzak onduz ere bai enkantea irabazteko; kandela itzaltzen zenean, ordea, orduantxe bukatzen ziren proposamen guztiak.

GIZARTE LEKU GARRANTZITSUA.

Kontzeju etxeekin lehian -haiekin batera egokitzen baitziren herriko plazan- ahaleginak egin zituzten bertakotzeko edo han zeudela azpimarratzeko. Horregatik bilatu zuten sarrera ingurua handikiro erakustea, eta hala lortu zuten gizarte leku garran-tzitsua eta bilgunea izatea, bizitza handik kanpora proiektatzen baitzen, komunitate bakoitzaren berezko beharrei lotuta.

Elizgizonak berak testigantza edo kontakizun ugaritan mintzo zaizkigu eliz aurreak jendearentzat bilgune izate horretaz, eta etengabe kexatzen dira eliz atarietan jaiak, jokoak eta dantzak egiteko zegoen ohituragatik. Egia da, beste kasu batzuetan, eliz ataurreak edo eliz atariak jaialdi edo bilera haietarako atze-oihaltzat jo zitezkeela. Hain usadio sendoa eta jarraitua zen eliz aurrean halako poz-erakustaldiak egitea, non arazo sortzaile ere gertatu zitzaien barruan elizkizunak ospatzen ari ziren apaizei. Horrelako eragozpenak konpontzearren, bestelako hiri gune batzuk sortzeraino ere iritsi ziren. Debako Udalak, esaterako, hirigintza lan garrantzitsuak egin zituen beste plaza handi bat antolatzeko, bere kontzeju etxea eta guzti, eta hala, eliza zaharretik urrundu zuen gizarte bilerak eta jaialdiak egiteko gunea, goian aipatutako arrazoiarengatik.

Hain zaletasun handia zioten arkupeetako paretak pilotaleku gisa erabiltzeari, non ugariak diren historian zehar erabilera hura berariaz debekatzen zuten "Gobernu Onaren" xedapenak eta autoak, Udal Ordenantzek eta Pragmatikek emanak. Hala ere, nahiz eta gaur egungo pilotalekuek aparteko beren eraikina eduki edo beste eraikin bati atxikita egon, elizetako horma sendoek oraindik ere balio dute hemengo kirolik kuttunenean aritzeko.